فضـائل و منـاقب و ويژگيهاى حضـرت معصـومه (عليها السلام)
از آنجا كه معرفت و شناخت ائمه طاهرين و اولياء دين مبيـن,همان شناخت فضائل و كمالات نفسانـى آن بزرگـواران است نه فقط آشنايـى اجمالـى بـا زنـدگينامه آنها, در اينجا به ذكر شمه اى از فضائل و مناقب آن حضرت مـى پردازيـم
شرافت خانوادگى
يكـى از عاليتـريـن فضائل آن حضـرت انتساب ايشان به بيت وحـى و رسالت و امامت است او ((بنت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلـم)) و ((بنت ولى الله)) و ((اخت ولى الله)) و ((عمه ولـى الله)) است و ايـن امر خـود سـرچشمه ساير فضائل و كمالات معنـوى و روحانـى آن بزرگـوار مى باشد كه زندگـى در جـوار امامان معصـومى همچـون ((مـوسـى بـن جعفر)) و ((على بـن موسى الرضا)) عليهما السلام و بهره مند بـودن از تعاليـم عاليه آن رهبران راه نـور و سعادت, خـود عامل اساسى در تعالى روح و تكامل درجات علمـى و عملـى آن حضـرت بـوده است. بنابرايـن مى تـوان آن حضرت را الگو و نمودارى از فضائل اهل بيت عليهم السلام دانست
عبادت آن حضرت بنـا به تصـريح آیه كـريمه قـرآن, هـدف از خلقت انسـان چيزى جز عبادت و بندگـى خداوند متعال نيست كه: ((وما خلقت الجـن والانـس الا ليعبـدون)) (ذاريات, آيه 57) آنان كه به ايـن هدف پـى بردند در راه رسيدن به عاليترين مرتبه آن كه حصـول يقيـن و اطمينان و نفـس مطمئنه شدن است كه: ((واعبد ربك حتى ياتيك اليقيـن))(حجر, آيه 99) سر از پا نمى شناسند و بهتريـن ساعات زندگى خود را زمان عبادت و راز و نياز به درگاه ذات بى نياز مى دانند و در خلـوت شب سر بر آستان دوست مى نهند و راز دل با محبـوب خـويـش مى گـويند و عاشقانه با او به گفتگو مى نشينند و به ايـن آرزو زنده اند كه در حـال نماز و راز و نياز به ملاقات حق بشتـابنـد و مخاطب حضـرتـش قـرار گيـرنـد كه: ((يـا ايتها النفـس المطمئنه ارجعى الـى ربك راضيه مـرضيه)). (فجــر, آيه 28 - 27 ) يكى از عاليتريـن نمونه هاى عبادت و بندگى خدا از خاندان ولايت و امـامت,كـريمه اهل بيت فـاطمه معصــومه عليها السلام است. او كه عبادت و شب زنده دارى هفده روزه اش در واپسيـن روزهاى عمر شريفش, گوشه اى از يك عمر عبـوديت و خضوع و خشـوع آن زاده عبد صالح خدا در برابـر ذات پاك الهى است و ايـن بيت النور(بيت النـور, همان حجره اى است كه آن حضرت در مدت اقامت هفده روزه اش در منزل مـوسى بـن الخزرج, در آنجا مشغول عبادت بود كه هم اكنون هم ايـن حجره در ميـدان مير, خيابان چهارمردان و در كنار مـدرسه ستيه برقرار است و مـورد تـوجه دوستـداران اهل بيت عليهم السلام مـى باشـد) و معبـد و محراب به يادگار مانده آن صفيه الله است كه - از بركات راز و نيـازهـاى شبـانه آن بضعه مـوسـى عليه السلام - تـا دامنه قيامت هدايتگر و الهام بخـش بندگان عاشق عبادت و ولايت مى باشد و چه خوش سروده اند اهل ذوق كه اين جايگاه كه آنـــقدر منـــور است ايـن سجـده گاه دختر موسى بن جعفر است و بـر سـر در آن مكـان مقـدس ايـن دو بيت به چشـم مـى خـورد كه شــده بنيــاد ايــن كـــاخ منـــور به پـــاس دختــر موســـى بن جعفــر عبــادتگــاه معصـــومه اســت اينجا
كـــز اينــجا قــم شرافت يافت ديگر شفیعه عليك بكريمةاهلالبيت برتوبادکه به کریمه اهل بیت تمسک جویی
يكي از فضايلي كه حضرت معصومه(سلام لله علیها) به آن دست يافت، مقام شفاعت است. روايتي كه امام صادق(علیه السّلام) قبل از تولد حضرت معصومه(سلام لله علیها) بيان فرمود بدانيد بهشت هشت در دارد كه سه در به سوي قم است. بانوي از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسي در آنجا رحلت ميكند و با شفاعت او همه شيعيان ما وارد بهشت ميشوند
پدر بزرگوار آيت الله العظمي مرعشي نجفي در عالم رؤيا ديد كه به محضر امام معصوم رسيده است. امام به ايشان فرمود
دليل اين مقام است. حضرت فرمود: «الا و انّ قم الكوفةُ الصغيرة الا انّ للجنة ثمانية ابوابٍ ثلاثةٌ منها الي قم تقبض فيها امراةٌ من ولدي اسمها فاطمة بنت موسي تدخل بشفاعتها شيعتي الجنة باجمعهم .»
آگاه باشيد كه قم «كوفه كوچك»است. بدانيد بهشت هشت در دارد كه سه در به سوي قم است. بانويي از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسي در آنجا رحلت ميكند و با شفاعت او همه شيعيان ما وارد بهشت ميشوند
از اين روايت علاوه بر اثبات مقام شفاعت حضرت معصومه(سلام لله علیها) فراگير بودن آن نيز روشن ميشود
به اعتقاد شيعيان، شفاعت يكي از ضروريات مذهب است و آنان كه به مراتب عالي انساني دست مييابند، ميتوانند در قيامت مؤمنان گناهكار را با شرايط خاص شفاعت كنند و پشتوانه اين اعتقاد آيات قرآن و روايات ائمه معصومين است.
رسول اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بالاترين جايگاه شفاعت را در قيامت برعهده دارد و قرآن كريم از آن به عنوان مقام محمود ياد كرده است. اما بعد از رسول اكرم بالاترين جايگاه در شفاعت از آن حضرت زهرا(سلام لله علیها) و حضرت فاطمه معصومه (سلام لله علیها) است. به هنگام ازدواج حضرت فاطمه(سلام لله علیها) جبرييل پارچهاي آورد كه بر آن نوشته شده بود: خداوند مهريه فاطمه را شفاعت گنهكاران امت محمد(ص) قرار داد.حضرت فاطمه(سلام لله علیها) نيز به هنگام شهادت وصيت كرد تا آن پارچه را در كفن او قرار دهند وقتي روز قيامت شود، اين سند شفاعت را به دست گرفته، گناهكاران امت پدرم را شفاعت خواهم کرد وفرمود بعد از ائمه معصومين هيچ يك از اولياءِ الهي مقام شفاعتي چون فاطمه (سلام لله علیها) را ندارد و در گستردگي مقام شفاعت وي همان بس كه امام صادق(علیه السّلام) فرمود: با شفاعت او همه شيعيان ما وارد بهشت خواهند شد. علاوه بر آن در متن زيارتنامه حضرت معصومه (سلام لله علیها) نيز كه داراي سند و به عبارت ديگر روايت از امام رضا(علیه السّلام) است نيز همين مقام (شفاعت) وي توجه ما را به خود جلب ميكند. آنجا كه ميخوانيم «يا فاطمه اشفعي لي في الجنة فان لك عندالله شأناً من الشأن اي فاطمه ما را در بهشت شفاعت كن.
مويد سوم روايات فراواني است كه ثواب زيارت اين بانوي شفيعه را بهشت قرار دادهاند كه بي گمان ميتوان گفت شفاعت اين بانوي گرانقدر براي زائران عارف خود زمينه بهشتي شدن آنها را فراهم خواهد ساخت از جمله آن روايات را ميخوانيم:
ـ علامه مجلسي در بحار الانوار مينويسد:1- امام رضا(علیه السّلام) فرمود: «من زارها فله الجنة»، هركس او را زيارت كند بهشت براي او است. و فرمود «من زارالمعصومه بقم كمن زارني» و فرمود: «من زارها عارفاً بحقه فله الجنة
ـ امام جواد(علیه السّلام) فرمود: «من زارقبر عمتي بقم فله الجنة» آنكه قبر عمهام در قم را زيارت كند بهشت براي او است 2
3ـ امام صادق (علیه السّلام) فرمود: «ان زيارتها تعادل الجنة» زيارت او همسنگ بهشت است. و فرمود: من زارهاوجبت له الجنة، آنكه او را زيارت كند، بهشت براي او واجب ميشود.
محدث قمي روياي صادقهاي ديده است كه جايگاه بلند شفاعت حضرت معصومه را نشان ميدهد. وي كه در تيمچه بزرگ قم به مناسبت ايام فاطميه بر فراز منبر رفته بود فرمود: شبي ميرزاي قمي را در عالم رؤيا ديدم از او پرسيدم: آيا شفاعت اهل قم به دست حضرت معصومه(سلام لله علیها) است؟ او قيافهاش را درهم كشيد و فرمود: شفاعت اهل قم با من است. شفاعت عالم با حضرت معصومه(سلام لله علیها) است.
كريمه
اين مقام براي حضرت فاطمه معصومه(سلام لله علیها) آنچنان شهرتي يافته است كه عموم محققان و محدثان از وي به نام فاطمه معصومه ياد ميكنند. محدث قمي هنگام بحث از دختران موسي بن جعفر(علیه السّلام) مينويسد:… برحسب آنچه به ما رسيده، افضل آنها سيده جليله معظمه فاطمه بنت امام موسي (علیه السّلام) معروف به حضرت معصومه است. علامه شيخ محمد تقي شوشتري نيز از حضرت به نام معصومه ياد ميكند و مينويسد: در ميان فرزندان امام كاظم (علیه السّلام) با آن همه كثرتشان بعد از امام رضا(علیه السّلام) كسي همسنگ حضرت معصومه (سلام لله علیها) نبود.
رؤياي صادقهاي كه پدر بزرگوار آيت الله العظمي مرعشي نجفي ديدهاند نيز در تأييد همين مقام است. وي كه سيد محمد مرعشي نام داشت و از نسابههاي گرانقدر بود، علاقه داشت به هر صورت ممكن قبر شريف حضرت فاطمه زهرا(سلام لله علیها) را بداند. براي اين كار ختم مجربي را انتخاب و چهل شب آن را خواند.شب چهلم در عالم رؤيا ديد كه به محضر امام معصوم (امام باقر يا صادق علیه السّلام) رسيده است. امام به ايشان فرمود
عليك بكريمةاهل البيت برتو باد كه به كريمه اهل بيت تمسك بجويي
وي كه تصور كرده بود منظور حضرت، فاطمه زهرا(سلام لله علیها) است، ميگويد، بله من نيز ميخواهم قبر شريف حضرت زهرا را بدانم تا بتوانم زيارت كنم كه امام ميفرمايد: منظور من قبر شريف حضرت معصومه (سلام لله علیها) در قم است. و آنگاه فرمود: به جهت مصالحي خداوند اراده فرمود محل قبر شريف حضرت زهرا(سلام لله علیها) مخفي باشد لذا قبر حضرت معصومه را تجليگاه قبر شريف حضرت زهرا(سلام لله علیها) قرار داد.
معصومه
از ديگر مراتبي كه فاطمه معصومه (سلام لله علیها) به آن دست يافت مقام عصمت بود. تا آنجا كه يكي از القاب وي به اين ويژگياش اختصاص يافتد. اما اصل مقام عصمت بر اساس اجماع شيعه، به تمام پيامبران و امامان و فرشتگان تعلق دارد و آنان از هرگناه و خطا عمداً يا سهواً به دور هستند. بالاترين نوع عصمت (دوري از گناه كبيره و صغيره و دوري از ترك اولي) به پيامبر، فاطمه زهرا و امامان تعلق دارد، و در مراتب ديگر، اوليا ديگر الهي مانند حضرت زينب، حضرت ابوالفضل و فاطمه معصومه(سلام لله علیها و… )قرار دارند.
فداها ابوها
آيت الله سيـد نصـرالله مستنبط از كتـاب ((كشف اللـاءلـى)) نقل فرمـوده كه روزى عده اى از شيعيان وارد مدينه شـدند و پرسشهايـى داشتند كه مى خـواستند از محضر امام كاظم(ع) بپرسند. امام(ع) در سفر بـودنـد, پـرسشهاى خـود را نـوشته به دودمان امامت تقـديـم نمـودند, چـون عزم سفر كردنـد بـراى پاسخ پرسشهاى خـود به منزل امام(ع) شرفياب شدند, امام كاظم(ع) مراجعت نفرموده بـود و آنها امكان توقف نداشتند, از ايـن رو حضرت معصومه(س) پاسخ آن پرسشها را نـوشتند و به آنها تسليـم نمـودنـد, آنها با مسرت فراوان از مدينه منـوره خارج شدند, در بيرون مدينه با امام كاظم(ع) مصادف شـدنـد و داستـان خـود را بـراى آن حضـرت شـرح دادند.
هنگامـى كه امام(ع) پرسشهاى آنان و پاسخهاى حضرت معصـومه(س) را ملاحظه كردند, سه بار فرمودند:
فداها ابـوها)) ((پدرش به قربانـش باد.)) باتـوجه به ايـن كه حضرت معصـومه(س) به هنگام دستگيرى پـدر بزرگـوارش خردسال بـود, ايـن داستان از مقام بسيار والا و دانـش بسيار گستـرده آن حضـرت حكايت مى كند.