آثارحسن ظن
حسن ظن موجب1- آرامش درونی،2-سلامت دینی ،3-محبت دیگران،4-تخفیف مشکلات ومصیبتها میشود که به تمامی این آثار در روایات اشاره شده است:
1و2-قال علی علیه السلام خوش بینی،مایه ی آسایش دل وسلامت دین است
میزان الحکمه،ج9،ص81
3-قال علی علیه السلام:هرکه به مردم گمان نیک برد محبت آنان را به دست آورد
همان،ص624
4-قال علی علیه السلام:خوش گمانی رنج دراز از تو می زداید.
نهج البلاغه ،نامه 53،ص329
وبرعکس،سوءظن آثار زیانبار بسیاری دارد که درروایات به آنها اشاره شده است؛نظیر 1-از دست رفتن ایمان 2-از دست دادن اعتماد مردم3-زمینه های گناهان بعدی وشرارتها4-از هم گسیختن پیوندها 5-متلاشی شدن روابط دوستانه 6-فاسد گشتن عبادتها.
1-قال علی علیه السلام:ایمان با بدگمانی سازگار نیست.میزانالحکمه،7،3396،11549،چاپ جدید غررالحکم ،حکمت 10534.
2-قال علی علیه السلام :بدترین مردم کسی است که به خاطر بد گمانی اش به هیچ کس اعتماد نمی نماید وهیچ کس هم به اواعتماد نمی نماید.
3-قال علی علیه السلام :بدگمانی کار ها را فاسد نموده وزمینه ساز شرها می گردد.
4- قال علی علیه السلام :کسی که بد گمانی بر او غالب گردد هیچ دوست صالحی را برای او باقی نمی گذارد.
5-قال علی علیه السلام :کسی که گمان خود را نیکو نگرداند،از همه کس در وحشت است.
قال علی علیه السلام :خود را دور بدار از اینکه به کسی بدگمان باشی،زیرا بدگمانی عبادت را فاسد می نماید.
دونکته
1-البته به صورت یک استثنا،در جامعه ای که فساد وگناه غلبه داشته باشد، اعتماد بی جا وحسن ظنبی موردنکوهیده است که در روایات به آن اشاره شده است:«هرگاه فساد وناراستی برروزگار ومردم آن چیره شد اگر کسی به دیگران گمان نیک برد وخوش بین باشد خود را به خطر انداخته است. میزان الحکمه ،ج5،ص628.
2-حسن ظن نسبت به دشمنان،حتی در زمان صلح ،نشانه ساده لوحی وکم توجهی است؛لذا امیرالمومنین به فرمانروای مصر می نویسد:«زنهار!از دشمن خود پس از آشتی بپرهیزکه بسا دشم ن به نزدیکی گراید تا غفلتی یابد-وکمین خود بگشاید-پس دور اندیش شو!وبه را خوش گمانی مرو.نهج البلاغه،نامه ص338.53